240 / 260
el sanatları
238
LÜLETAŞININ İŞLENMESİ
Lüle taşı işlemeciliği yetenek, tecrübe ve sabırlı
bir çalışma gerektirir. Bu çalışma esnasında ilk
aşamada lületaşı tahra, sıyırgı ve kargaburnu
gibi çeşitli araçlarla şekillendirilir. Şekillendirme
esnasında lületaşının içerisindeki su yavaş yavaş
buharlaşır. Kuruyan lületaşı tekrar suya sokularak
nemlenmesi sağlanır. Şekillendirme işlemi bit-
tikten sonra lületaşı kurumaya bırakılır. Ardından
taşın estetik bir görünüm kazanmasını sağlayacak
detaylar usta eller tarafından şekillenir. İstenilen
şeklin verilmesinin ardından obje balmumuna
batırılır.
LÜLETAŞI & DEKORASYON
Türk sanatında geniş bir alanı içine alan dekora-
tif taş işçiliği başlangıcından bu yana devirlerin
üslubuna uygun olarak bazı değişimler göstermiş
olsa da ustalıkta yüksek kalitesini her zaman
korumuştur. Taş işçiliğinin en güzel örneklerini;
Anadolu Selçuklu, Beylikler, Osmanlı Devri mima-
risinde görmek mümkündür. Taş yalnızca yapım
aşamasında değil, iç ve dış dekorasyonda da ana
malzemeyi teşkil etmektedir. Taş işçiliğinin bir
dalı olan lületaşı işleme sanatı ise bilimsel ismi
“sepyolit” olan kile benzer beyaz ve krem renkli,
gözenekli, yumuşak dokulu lületaşının işlenerek
dekoratif süs eşyalarına dönüştürüldüğü bir el
sanatıdır. Lületaşı 1940’lı yıllarda işlenmeye
başlanmış ve 1950’li yıllardan itibaren de el
sanatı olarak gelişim göstermiştir. Lületaşı usta-
ları, 1970’li yıllardan bu yana ürün yelpazelerini
oldukça genişletmiştir. Günümüzde Eskişehir’de
çoğunlukla tütün çubuğu, pipo, nargile vb. uçların
yapımında kullanılan lüle taşından eskiden kap-
kacak, kutu, fincan, heykel yapıldığı bilinmektedir.
Taş işçiliğinin en güzel örneklerini;
Anadolu Selçuklu, Beylikler, Osman-
lı Devri mimarisinde görmek müm-
kündür. Taş yalnızca yapım aşama-
sında değil, iç ve dış dekorasyonda
da ana malzemeyi teşkil etmektedir.
Taş işçiliğinin bir dalı olan lületaşı işleme sanatı bilimsel ismi
“sepyolit” olan kile benzer beyaz ve krem renkli, gözenekli, yu-
muşak dokulu lületaşının işlenerek dekoratif süs eşyalarına dö-
nüştürüldüğü bir el sanatıdır.