239 / 260
el sanatları
Tarihi ve kültürel zenginliği ile Anadolu’nun en eski yerleşim alanlarından
biri olan Eskişehir; sanayisi, eğitim düzeyi, ekonomik seviyesi ve mimarisi ile
önemli şehirlerimizden biridir. Ankara, İstanbul, Bursa ve İzmir gibi büyükşe-
hirlerin Eskişehir’e yakın oluşunun yanı sıra demiryolu ağının Eskişehir’den
geçerek doğu ve batıyı birleştiren bir kavşak olması kentin coğrafi ve
ekonomik yapısına katkı sağlamaktadır. Orta Anadolu’nun dördüncü büyük
kenti olan Eskişehir’in Frig Vadileri, Odunpazarı Evleri, Balmumu Müzesi ve
üzerinde yapacağınız tekne sefasıyla kendinizi Seine Nehri’nde gezintiye
çıkmış gibi hissettirecek Porsuk Çayı kentin görülmesi gereken yerlerin ba-
şında geliyor. Eskişehir aynı zamanda dünyanın en zengin lületaşı yataklarını
barındırmasıyla da öne çıkıyor. Türk el sanatlarından biri olan lületaşı işleme-
ciliğinin hammaddesi olan lületaşının dünyadaki rezervlerinin yüzde 70’ini
Eskişehir barındırmaktadır.
ESKİŞEHİR TAŞI
Dünyanın en kıymetli pipolarının yapımında kullanılan lületaşının Türkiye’deki
en önemli yatakları Eskişehir’de bulunmaktadır. Bu nedenle lületaşı “Eskişe-
hir taşı” olarak da isimlendirilir. Dünyanın en kıymetli pipolarının yapımında
kullanılan lületaşı bölge halkının başlıca geçim kaynağıdır. Lületaşı madenini
çıkarmak için 20-25 metre derinliğinde kuyular açılır ve derine inildikçe
kaliteli ve beyaz taşlar bulunur. Çıkarılan taşlar yine aynı bölgede mevcut
bulunan atölyelerde işlenmektedir. Lületaşı; işlenmesi kolay beyaz renkli,
gözenekli bir mineraldir ve emici özelliği olması dolayısıyla ağızlık ve pipo
yapımında birinci sınıf malzeme olarak tanımlanmaktadır. Genellikle pipo,
sigara ağızlığı tespih, biblo ve süs eşyası yapımında kullanılmaktadır.
DENİZ KÖPÜĞÜ
‘’Deniz köpüğü’’, ‘’köstebek taşı’’, ‘’beyaz altın’’ olarak da bilinen ve
Eskişehir’in bazı kırsal mahallelerindeki maden ocaklarında uzun uğraşlar
sonucu 150 metre derinliğe kadar inilerek çıkarılan lüle taşı, ustaların elle-
rinde çeşitli formlara bürünerek evlerimize giriyor. Yaklaşık 300 yıldır büyük
ölçüde dünyanın en kıymetli pipolarının yapımında kullanılan lületaşı ilerleyen
teknolojiye paralel olarak sanayide de vazgeçilmez bir yardımcı madde haline
gelmiştir. Lületaşı toz olarak leke çıkarma işlemlerinde, elektrik sanayinde
katalizör yapımında, otomobil sanayinde yakıt temizlemede, füze ve diğer
uzay araçlarının başlık iç kapaklarının yalıtımında kullanılmaktadır. Zarif ve
narin yapısıyla tamamen özgün bir malzeme olan lületaşından kolye, bilezik,
iğne, küpe gibi takı çeşitleri, pipo, tespih, satranç takımı, baston, biblo, resim
çerçevesi, pudriyer kutusu (mücevher kutusu), anahtarlık, kitap ayracı ve
zarf açacağı gibi dekoratif ürünler ve estetik değeri yüksek sanat eserleri
üretilmektedir. Yöreye gelen turistlerin büyük ilgi gösterdiği bu ürünler aynı
zamanda yurt dışına ihraç edilerek ülke ekonomisine katkı sağlanmaktadır.
237
Eskişehir aynı zamanda dünyanın en zengin
lületaşı yataklarını barındırmasıyla da öne
çıkıyor. Türk el sanatlarından biri olan lületaşı
işlemeciliğinin hammaddesi olan lületaşının
dünyadaki rezervlerinin yüzde 70’ini Eskişe-
hir barındırmaktadır.
Lületaşı toz olarak leke çıkarma işlemlerinde,
elektrik sanayinde katalizör yapımında, oto-
mobil sanayinde yakıt temizlemede, füze ve
diğer uzay araçlarının başlık iç kapaklarının
yalıtımında kullanılmaktadır.