222 / 268
Tel ile yapılan her sanatsal çalışma telkâri değildir.
Örneğin, “Trabzon işi” hasır örgü bileziğe de tel ile
yapılmasına rağmen, telkâri denilmez. Ülkemizde
özellikle Mardin’in Midyat ilçesinde Telkâri Sanatı
oldukça gelişmiştir. Hatta Mardin’in Midyat ilçesi,
telkârinin Anadolu’da doğup büyüdüğü yer olarak
hafızalara yerini çoktan kazımıştır. Ayrıca Ankara’nın
ilçesi olan Beypazarı’nda ve Trabzon’da da Telkâri
Sanatı gelişmiştir. Altın ve gümüş takıda değişik
süsleme ve desenlerle günümüze kadar gelmiştir.
Halen Beypazarı’nda bu işi yapan 80’le 120 arasın-
da atölye vardır. Beypazarı halkı Telkâri El Sanatını
daha işlevsel bir duruma getirmiştir.
GRANÜLLEŞME, ETRÜSKLERCE
EN ÜST SEVİYEYE GETİRİLMİŞ
Bir altın veya gümüş tel ya da levhadan, özel bir alet
ile elde edilmiş, tane veya kürelerden ibaret olan
telkârideki aynı optik etki aynı kalınlıktaki iki ya da
daha fazla telin örülmesi ile elde edilebilir. Bu kü-
relerin sırasıyla kaynak ile örülmesine granülleşme
deniyor. Bu granülleşme, Etrüskler tarafından en üst
seviyeye getirilmiştir. Telkâri, tamamen elde yapılan
bir işlemdir. Bu amaçla teller kendilerinin etrafında
oval, yuvarlak gibi şekiller oluşturularak sarılırlar.
Telkâriden yapılan işler sayılamayacak kadar çeşit-
lidir. Mesela sigara ağızlıklarından tütün kutusuna,
fincan zarflarından tutun da çeşitli tepsiler, kemer-
ler, tepelikler, aynalar telkâri tekniği ile yapılmışlar-
dır.
TELKÂRİYE ‘VAV İŞİ’ VE
‘ÇİFT İŞİ’ DE DENİLİYOR!
Telkâriye aynı zamanda “vav işi” de deniliyor. Bu
isim, Osmanlıca “vav” harfinin, uygulamada motif
olarak sıkça kullanılmasından dolayı veriliyor. Ayrıca
bu sanata çift işi diyenler de vardır. Bu ismin kay-
nağı ise, işin yapımı sırasında parçaların teker teker
220
TELKÂRİ
Sözcük anlamı “Tel ile yapılan
sanat” olan telkârinin kaynağı,
Mezopotamya ve Mısır’a daya-
nıyor. M.Ö 3000’lerde Mezopo-
tamya ve Mısır’dan Uzakdoğu’ya,
oradan Anadolu’ya ve Anadolu
üzerinden de Avrupa’ya yayılan
telkâri, ince gümüş tellerin
birleştirilmesiyle yapılıyor.
el sanatları
telkari
Tel ile Yapılan Kadim Sanat: