326 / 388
324
gezi
galata köprüsü
Galata Köprüsü, İstanbul’da Haliç üzerine
yapılmış, Karaköy’le Eminönü’nü birleştiren
köprüdür. Tarih boyunca Haliç’in iki yakasını
birleştiren birçok köprü yapılmıştır. En eski
kayıtlara göre, Altın Boynuz üzerine ilk köprü
6. yüzyılda I. Justinianus tarafından yapıldı. Bi-
zans tarihçileri, Haliç üzerindeki ilk köprünün I.
Justinianus (6. yy.) devrinde yapıldığını, adının
‘Aghios Khalinikos Köprüsü’ olduğunu yazar.
Yeri tam olarak bilinmemekle birlikte, 12 ke-
merden oluşan bu taş köprünün Eyüp-Sütlüce
arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Fatih Sultan Mehmet de İstanbul’un fethi
sırasında Haliç’e bir köprü yaptırmıştır. Demir
halkalarla birbirine bağlanmış ve üzerine kalın
kalaslar çakılmış dev fıçılardan oluşan bu köp-
rü Ayvansaray-Kasımpaşa arasında idi. Nişancı
Mehmet Paşa ise bu köprünün fıçılardan değil,
yan yana demirlenmiş ve kirişlerle birbirine
bağlanmış gemilerden oluştuğunu söyler. Bu
mobil köprü, 1453’te Konstantinopolis düştü-
ğünde, orduların Altın Boynuz’un bir tarafından,
diğerine geçebilmesi için kullanıldı.
1502-1503 yıllarında bölgeye ilk kalıcı köprüyü
yapma planları konuşuluyordu. Galata Köprüsü
için ilk girişim II. Beyazıt döneminde yapıldı.
Sultan II.Beyazıd, Leonardo da Vinci’den bir
tasarım yapmasını istedi. Leonardo da Vinci,
padişaha bir Haliç Köprüsü tasarımı sundu.
Altın Boynuz için hazırlanan köprü tek açıklıklı
240 metre uzunluğunda ve 24 metre genişli-
ğinde idi. Yapılmış olsaydı dünyadaki en uzun
köprü olacaktı. Ancak bu tasarım padişahın
onayını alamayınca proje rafa kalktı. Başka
bir İtalyan sanatçısı olan Mikelanj İstanbul’a
köprü için davet edildi. Mikelanj bu teklifi geri
çevirdi. Bundan sonra Altın Boynuz’u geçecek
bir köprü yapma düşüncesi 19. yüzyıl’a kadar
rafa kaldırıldı.
HAYRATİYE KÖPRÜSÜ
Derken 19. yüzyılda, Sultan II. Mahmut (1808-
1839) Azapkapı ve Unkapanı arasına, epey
mesafeli bir köprü yaptırıldı. Açılış tarihi 3 Eylül
1836 olan bu köprü “Hayratiye”, “Cisr-i Atik” ve
“Eski Köprü” olarak biliniyordu. Proje, Yüksek
Amiral Fevzi Ahmet Paşa tarafından işçileri
ve deniz tersane imkânlarını kullanarak icra
edildi. Tarihçi Lüti’ye göre bu köprü duba bağ-
lantısıyla yapılıyordu. Yaklaşık 500-540 metre
uzunluğundaydı. Köprü 1912 yılında yıkılmıştır.
CİSR-İ CEDİD
Leonardo da Vinci’nin gerçekleştirilmesi teknik
olarak imkânsız görülen tasarımının üzerinden
350 yıl geçtikten sonra ilk modern Galata
köprüsü, 1845 yılında, Sultan Abdülmecid
zamanında, annesi Bezm-i Alem Valide Sultan
tarafından yaptırıldı ve 18 yıl kullanıldı.