322 / 388
ÜRETİM MALZEMELERİ
Yemeni üretiminde kullanılan malzemeler; Kütük,
muşta, keski, biz, iğne, bileği taşı, kösele taşı, kil
ölbesi, pazval, dikiş ağacı, diresken, peşkeş, huval,
pusal, endaze, kalıp’tır.
Derinin dikilecek yemeniye uygun ölçüde kesilmesi
ile üretim süreci başlar. Kesimin ardından zahmetli
dikim aşaması gelir. Yemeni ökçesiz olarak tersin-
den dikilir. Tekrar doğru tarafına çevrilerek kalıba
sokulur. Etrafının kesilmesinden sora kalıptan çı-
karılır. Yemeninin tabanı ile iç astarı arasına, statik
elektriğin toprağa aktarılmasını sağlamak amacıyla
kil konulur. Dikişte, balmumuyla sıvanmış sicim
kullanılır. “Köşger iğnesi” denilen iri bir çuvaldıza
bağlanan sicim “Biz” denilen kösele delicinin yardı-
mıyla yemeninin kenarlarına özenle dikilir. Yeniden
kalıba alınıp 1 gün bekletilen yemeni giyilmeye
hazırdır. Yemeni imalatı sırasında gönün sahtiyana
dikildiği ip ile kenarının dikildiği iplikler birbirinden
farklıdır.
Yemeniler renklerine, şekil ve büyüklüklerine göre
farklı isimler alır.
YEMENİ ÇEŞİTLERİ
• Klasik yemeninin; “Burnu Sivri”, “Merkup”, “Ku-
lağı Uzun”, “Eğri Simli” ve “Halebi” olmak üzere 5
çeşidi vardır.
• Halep’ten alınması nedeniyle bu adı taşıyan
Halebi modelinde yüz kısmı ayağın iki yanına doğru
girintilidir. Burnu yüze doğru kıvrık, kulağı uzundur.
Annabi, yani mor ve gül şeftali renklerinde üretilir.
Daha çok köylerde kullanılmıştır.
• Ağırlıklı olarak şehir halkı tarafından giyilen
Merkup modelinin yüzü kısa, arka ve yan tarafları
320
el sanatları
yemenicilik
Derinin dikilecek yemeniye
uygun ölçüde kesilmesi ile
üretim süreci başlar. Kesi-
min ardından zahmetli dikim
aşaması gelir. Yemeni ökçesiz
olarak tersinden dikilir. Tek-
rar doğru tarafına çevrilerek
kalıba sokulur.