MLIVE SAYI 14

yaşam

mevlevihane

303

• Mevlevihanelerin tarihle ve coğrafi konumları ile

ilgili bağlantıları.

Ayrıca Konya’dan sonra hemen zikredilmesi gere-

ken, orijinal yapısıyla bozulmadan günümüze ula-

şan, Manisa ve Antalya Mevlevîhâneleri hakkında

mimari özellikleri ve bugünkü görüntülerini içeren

geniş bilgilere de yer verildi. Ardından Tire, Kilis,

Antep, Halep, Kudüs, Kahire , Muğla, Çorum, To-

kat, Kütahya, Afyon, Edirne, Selanik, Atina, Filibe

ve Gelibolu Mevlevîhânelerinden. İstanbul’daki

Mevlevîhânelerde ise bilhassa ahşap konak ve yalı

sisteminin yansımalarını ve buna benzer değerli bir-

çok konuyu mimari çizimleri ile incelemeye değer.

Kısaca mevlevihanelerden İstanbul’dan bir örnek

olan Bahariye Mevlevihanesi kısaca değinirsek...

Bahariye Mevlevihanesi’nin yerleşim düzeni ve mi-

mari özellikleri kısaca olarak Eyüp’ün merkezinden

Haliç’in bitimine kadar uzanan bitki örtüsünün zen-

ginliğinden ötürü Bahariye adıyla anılmaktadır. Baha-

riye Mevlevihane’sinin mimari özelliğine kısaca deği-

nirsek Galata Mevlevihanesi’nde olduğu gibi Kesme

köfeki taşından titiz bir işçilikle örülmüş olan cümle

kapısıyla birinci ulusal mimarlık üslubunu yansıtır.

Kapıyı taçlandıran basık üçgen alınlığın ortasında

klasik Osmanlı mimarisindeki palmet yer alır..Avluya

girince hemen solda küçük bir mescit bulunmakta-

dır. Haliç boyunca uzanan moloz taş örgülü bir rıhtım

üzerinde birisi selamlığa birisi hareme hizmet veren

bağımsız kitleler olarak sıralanır. Kuzeydeki binalar

arasında kalan fıskiyeli havuzu sarmaşık güllerin ve

meyve ağaçlarıyla bir iç bahçe dikkat çekmektedir.

İlk yapıldığında üç katlı olduğu yirmi sekiz odayı ba-

rındırdığı… Selamlık olarak kullanılan son katının

1910 da iptal edildiği bilinen harem kısmı inşaat ve

mimari açıdan açısından bilinen semahane-türbe

özelliklerini taşır.. 1910 onarımında o dönem moda

olan art nouvea tarzındaki ayrıntılardan faydalanıldı-

ğı görülmüştür.

MEVLEVİHANELİĞİN EN

ÇOK YAYGIN OLDUĞU

TOKAT EVLEVÎHÂNESİ’NİN

MİMARİ ÖZELLİKLERİ:

İstanbul Beşiktaş Mevlevihanesi’nden daha güzel ol-

duğunu söylüyor Tokat’ta bulunan Mevlevihane’nin.

Tabii bugün Beşiktaş Mevlevihanesi de ayakta olma-

dığı için bir karşılaştırma mümkün değil. Tokat’ta bu-

lunan Mevlevihane’de daha çok ahşap oymacılık ve

ahşap kullanılması sebebiyle Anadolu’da daha gör-

kemli Mevlevihaneler olmasına rağmen, Tokat’ta bu-

lunan Mevlevihane estetik ve ahşap oymalar, ahşap

yapı sebebiyle sıcak bir ortama sahip olmasından

dolayı Anadolu’nun en güzel Mevlevihanesi olma

özelliğini kazanmaktadır. Hazreti Mevlana hayattay-

ken Mevleviliğin ulaştığı nadir merkezlerden birisi

Tokat’tır ve mimari yapı olarak Türkiye’deki Mevlevi-

haneler içerisinde en güzeli Tokat Mevlevihanesi’dir.

Genellikle diğer merkezlerde tek katlıdır Mevleviha-

neler. Fakat Tokat’ta bulunan Mevlevihane iki katlı

bir yapıya sahip.

