304 / 388
302
yaşam
mevlevihane
sıra tekkenin büyük mutfağından ayrı küçük bir ha-
mam ya da gusülhane bulunur. Selamlık ise birçok
fonksiyonu bünyesinde toplar… Şeyh odası erkek
misafirlerin ağırlandığı, tasavvuf eğitiminde önemli
bir yeri olan sohbetlerin gerçekleştirildiği 2 meydan
odası ise dervişlerin üzerlerini değiştirdikleri ken-
di aralarında oturup sohbet ettikleri mekânlardır.
Kahve ocağında kahveler hazırlanır. Matbahı-şerif
olarak adlandırılan tekkede konaklayan selamlığın
bünyesinde tasarlanan mutfak, misafirler ya da çev-
redeki yoksullar için yemek pişirilen yerin yanı sıra
haremde harem mutfağı da mevcuttur... Selamlık ve
harem bölümlerinde yer alan hamam ve gusülhane
basit bir musluk dizisinden çamaşırhane gibi temiz-
liğe ilişkin birimlerdir…
• Mevlevîhânelerin merkezden çevreye yayılışı, Keza
Halep Antep ve Kilis mevlevihanelerinde semahane-
lerinde gözlenen merkezdeki kare planlı ve kubbeli
mekanın dört yönde dikdörtgen planlı ve tonozlu bi-
rimlerle kuşatıldığı köşelere de kare planlı kubbeli
küçük birimlerin yerleştirildiği şema İstanbul mevle-
vihanelerinde görünmez… Tasarımın çekirdeği Se-
mahaneler..Mesela Galata mevlevihanesi sekizgen
planlı olup mekanın ortasında sema alanı bunun
çevresinde seyirci alanları… Yerleştirilen dikmelerle
ayrılmış olup mekanı örten ahşap kubbe sekizgen
prizma biçiminde basık ve pencereli bir kasnağın
üzerinde yükselir. Sekizgenin yanı sıra daire planlı
olan semahaneler mevcuttur. Semahane kainat ol-
duğu düşünülürse daire planlı olanlar bu felsefeye
en uygun olandır… Mimari ayrıntılar barok üsluba
uygun olarak yenilenmiştir. Genellikle Kesme Köfeki
taşından titiz bir işçilikle örülmüş olan cümle kapısı,
ulusal mimarlık üslubunu yansıtır. Basık kemerli giri-
şi ve sivri kemerli pencereleri ile köşeleri 45 derece
pahlanmış kareye yakın yamuk planlı mescidi de at-
lamamak gerekir.
• Mevlevilikle ilgili semboller ve Mevlevihanelerde
konumlandırılmaları,
• Döneme ve bölgeye göre değişen malzemeler ve
semboller,
Matbahı-şerif olarak adlan-
dırılan tekkede konaklayan
selamlığın bünyesinde ta-
sarlanan mutfak, misafirler
ya da çevredeki yoksullar
için yemek pişirilen yerin
yanı sıra haremde harem
mutfağı da mevcuttur...