MLIVE SAYI 14

Mevlana, “Pergel gibiyim; bir ayağım üstünde sağ-

lamca durduğum halde öbür ayağımla yetmiş iki

milleti dolaşıyorum” diyerek bir Müslüman’ın bütün

insanlığı kucaklayabilecek büyüklüğü göstermesi

gerektiğini ifade eder. Semahane kâinattır. Hakka

ulaşmanın en kısa yoludur ve adı Ekvator anlamı-

na gelmektedir. Görünen o ki mevlevilik kâinattaki

yerini bulmuş bütün insanlığı kucaklayacak noktaya

gelmiştir. Mevleviliğe göre tasavvufi eğitimin amacı

insanın kendine gelmesini, kendini bulmasını sağla-

maktır. Esasen gerçeğe ulaşmanın asıl yolu aşk ve

cezbedir.

MEVLEVİLİK NEDİR?

Bektaşilik gibi Türk kökenli bir tarikat olanMevlevilik,

13.asır sonunda Konya’da Mevlana Celaleddin Rumi

tarafından kurulmuştur. Efendimiz anlamına gelen

Mevlana’nın oğlu Sultan Veled Çelebi tarikata daha

düzen vermiş, töre ve ayinleri belirli kurallarla çer-

çevelemiştir. Bu tarikata girenlere “Mevlevi”,toplantı

ve ayinlerin yapıldığı yerlere de “Mevlevihane” deni-

lirdi. Tarikatın başı “Çelebi” diye isimlendirilir, bunlar

Mevlana”nın torunları arasından seçilirdi. Mevlevi

tarikatına baş seçilen Çelebi, Konya’da Mevlana’nın

türbesi olan dergâhta otururdu Konya’da gelişip

Anadolu Beylikler dönemi ve asırlık Osmanlı İmpa-

ratorluğu boyunca Türk toplumunu, son yıllarda ise

dünyayı etkilemiştir. Şemsi Tebrizi’den (Ö 1247?)

sonra aşk ve cezbeye dayanan musiki sema ve şiirle

yoğrulmuş bir tasavvuf anlayışı sergileyen Mevlana,

her ne kadar yaşadığı dönem içinde ortaya koymuş

olduğu tasavvuf anlayışını ve yaşantısını bir tarikat

tesisi amacıyla yapmamış olsa da zaman içinde

Mevlevilik Mevlana’nın koyduğu esaslar çerçevesin-

de mevlevilik sufi tarikatlardan biri haline geldi

MEVLEVİLİK FELSEFESİ

Anadolu Türk İslam tasavvuf hayatının en büyük

siması Hz. Celaleddin -i Ruminin 1207-1273 fikir

düşünce görüş ve yaşayış tarzına rehber ve örnek

edinen tasavvuf yoluna Mevlevilik denilir. Mevlevi

ayininin en belirgin özelliği sema denen dönme ha-

reketidir. Mevlana’nın tasavvufu, sırf mistik ve idea-

list bir tasavvuf olmayıp ferdi ihtiraslardan tamamıy-

la sıyrılmak ve halka, topluluğa yayılmak suretiyle ve

sosyal hayatta hudutsuz bir sevgi, insani bir görüş

ve mutlak bir birlik halinde, moral sahadaysa her-

kesin kendisini, bir kamile uymak suretiyle ıslahı ve

umumi olarak güzele ve iyiye doğru bir gidiş, insani

bir terbiye halinde ve böylece de belirli bir karaktere

sahip olan bir tasavvuftur.

SEMA NEDİR?

Mevlevilik deyince ilk akla gelen “sema”, lügatte işit-

mek manasındadır. Terim olarak, musiki nağmelerin

dinlerken vecde gelip hareket etmek, kendinden ge-

çip dönmektir. Hz. Mevlana zamanında belli bir ni-

zama bağlı kalmaksızın dini ve tasavvufi bir coşkun-

luk vesilesiyle icra edilen “sema”, sonradan Sultan

300

yaşam

mevlevihane

Mevleviliğe göre tasavvu-

fi eğitimin amacı insanın

kendine gelmesini, kendini

bulmasını sağlamaktır. Esa-

sen gerçeğe ulaşmanın asıl

yolu aşk ve cezbedir.

TOKAT MEVLEVİHANESİ

GALATA MEVLEVİHANESİ