202 / 290
Barış Görgüç
200
MOBİLYA S
(Z)
ANA
(A)
TI
İster geniş anlamda Mezopotamya, ister dar anlamda Anadolu Medeniyeti diyelim bugün yaşadığımız
coğrafyada bir mobilya kültürünü binlerce yıl geriye götürüp kendi anakronik akışı içerisinde bazen farklı
coğrafi medeniyetlerin birkaç yüzyıl önünde ya da gerisinde bir akışta görebilmekteyiz.
mobilya ikonları
Uygarlığın Akışında Anakronik Bir Yaşam Serüveni:
Hiç zorlanmadan MÖ 4000 yılına kadar daya-
nan Mezopotamya Medeniyetine kadar izleri
takip edilebilecek bir yaşayan sanat/zanaat
biçimi olan mobilyayı sadece başlıklarla deği-
nilecek bir tarihçede bile en az 10 sayfada an-
latmak gerekeceği ve bizim o uzunlukta yerimiz
olmadığını bilerek birkaç cümle edelim…
Tanım itibarı ile işlevsel ve estetik değeri bir
arada taşıyan, estetik ile tekniği birleştiren bir
ürün olan mobilya oturulan yerlerin süslenme-
sine, türlü amaçlarla donatılmasına hizmet
etmiştir. Modern manada donatı mekân ilişki-
sine dayalı bakış esasında sandığımız kadar
yeni değildir. Her ne kadar binlerce yıl önce-
sini bugünkü mimari düzey ile zevk düzeyi ile
değerlendirmek doğru olmasa da her devirde
yoğunluğu değişen oranlarda bazı algıların
yön göstermesi mobilyaya hayat vermiştir. Işık,
mekânsal organizasyon ve renk algılaması
mobilyayı mimariden ayrılamaz bir donatı un-
suru olarak sürekli değiştirmiş ve yenilemiştir.
Ancak bu süreklilik mutlak anlamda ilerleme,
gelişme ya da rafineleşme yönünde olmamıştır.
Nitekim örneğin kıta Avrupa’sında mobilyanın
izlediği çizgiyi (gelişme, değişme, tekrar ve
geri dönüşler) temelde savaşlar, kilise üzerin-
de somutlaşan dini değerler, feodalite, taki-
ben de mutlak monarşilerin yapısı belirlerken
Ortadoğu’da ya da Orta-Güney Asya’da bu
etmenler aynı kronolojik çizgiye baktığımızda
bazen hiç görülmezken bazen de birkaç yüzyıl
önden ya da geriden gelebilmektedir.
Bu açıdan aynı kıtada bile farklı ülkeler ve
hatta aynı ülkenin ayrı bölgelerinde bazen
birbirine hiç benzemeyen (genel işlev açsısın-
dan benzemesi değil estetik ve teknik açıdan
farklılık) mobilyaları düzlemsel bir çizgide ele
almak mümkün olsa bile tutarlı sonuçlar orta-
ya koymaz.
Arne Jacobsen
Adnan Serbest
Charles & Ray Eames
Masanori Umeda