233 / 268
maması nedeniyle, bu eserlerin nereden, ne zaman
çıktığı ve buraya hangi tarihlerde getirildiği kesin ola-
rak bilinmemektedir. Eserlerin Aya İrini Kilisesi’nde,
Esliha-i Atika ve Mecma-ı Asar-ı Atika adlarıyla iki
bölümde toplandığı, Mecma-ı Esliha-i Atika’dan As-
keri Müzenin, Mecma-ı Asar-ı Atika’dan ise Müze-i
Hümayun’un doğduğu bilinir.
Aya İrini’deki mevcut eserlerle Müze-i Hümayun
kurulur ve Galatasaray Lisesi öğretmenlerinden Ed-
ward Goold adlı bir İngiliz, 08 Temmuz 1869’da bu
Müze’ye Müdür olarak atanır. Böylece resmi yazış-
malarda Müze-i Hümayun veya Müzehane-i Osmanî
şeklinde anılan, ilk Türk Müzesini oluşturan kurum
resmen doğmuştur.
Aya İrini Kilisesi’nin fiziksel şartlarının kötü olması ve
artan eser sayısı nedeniyle yeni bir mekâna ihtiyaç
duyulur ve yapılan araştırmalar sonucunda Müzenin;
bugünkü Arkeoloji Müzeleri avlusu içinde yer alan ve
Fatih Dönemi yapılarından olan Çinili Köşk’e taşınma-
sına karar verilir. Bina onarılıp, ufak tefek değişiklikler
yapılarak, ön cephesine çift merdiven eklendikten
sonra, 16 Ağustos 1880 tarihinde törenle açılır.
Bu süreç içinde, İstanbul’da bir Müzenin kurulması
için gayretler gösterilirken, Batılı birçok arkeolog ve
meraklı, Osmanlı Topraklarında eski eser toplayıp
kazı yapmaktadır.
Ülke topraklarının eski eser açısından zenginliği,
eserlerin taşıdığı büyük değer ve Müzeciliğin önemi,
artık birçok Türk aydını tarafından anlaşılmıştır. Nite-
kim gazetelerde Müze ve eski eserlerle ilgili yazılar
yazılır, eski eser kaçakçılığından duyulan üzüntüler
vurgulanır.
Bu durum karşısında, Müzecilikten anlayacak, arke-
olojik kazı yapacak uzmanların yetiştirilmesi konusu
gündeme gelir ve bu konu üzerinde düşünülür, ar-
keoloji alanında eğitim yapacak bir okulun açılması
kararlaştırılır. Okulun kurulmasına ait karar ve yönet-
melik 1875 yılı Şubat ayında Padişah’ın onayından
geçirilir, ancak çeşitli nedenlerden kurulamaz.
Bu ortam içinde dönemin müze müdürü Dethier’in
ölümünden kısa bir süre sonra, Müze Müdürlüğün-
de bir Türk’ün denenmesi fikri öne çıkar ve Osman
Hamdi Bey’in Padişaha önerilmesi üzerine, 11 Eylül
1881 tarihinde, Osman Hamdi Bey Müze Müdürü
olarak atanır.
OSMAN HAMDİ BEY’İN ÇALIŞMALARI:
Osman Hamdi Bey’in Müze Müdürü olarak atanma-
sı, müzeciliğimizde yeni bir dönemin başlangıcıdır.
1860 yılında hukuk tahsili yapmak üzere Paris’e
gönderilir. Bir süre hukuk fakültesine devam ettik-
ten sonra, Paris’te Güzel Sanatlar okulunda resim
derslerine devam eder, 1869 yılında İstanbul’a dö-
ner. Osman Hamdi Bey’in Müdür olarak atanması
ile birlikte, Müzedeki eser sayılarında hızlı bir artış
tarih
istanbul arkeoloji müzesi
231