202 / 244
karşımızdakine tavına getirerek söylersek, olur.
Tabii tavına getirmek de işin ehline, yaşam sanatı-
na vakıf olana mahsustur.
AHŞAP ÜZERİ SEDEF VE MOZAİK İŞLEMELİ
TAVLALARI MİNYATÜR DESENLER SÜSLÜYOR
Peki, kralların birbirlerine hayat dersi verdiği o
günlerden bugüne tavla oynamayı bir bu kadar
zevkli kılan onun nasıl bir zeminde oynandığı da
değil midir? Tavla, günümüzde sayıları gittikçe
azalan birbirinden değerli ustaların elinden çık-
mış işçiliklerin yer aldığı ahşap oyma, ve kakma
usulleriyle ağırlıklı olarak sedef ve mozaik işleme-
li tavla setleriyle oynayıcısına olduğu kadar izleyi-
cisine de görsel bir şölen yaşatıyor. Sıklıkla rastla-
nan ahşap üzeri sedef kakmalı tavlalar yapılırken
ceviz, maun, gül gibi sert ve sıkı dokulu ağaçlar
tercih edilir. Motiflerin çevresini süslemede kur-
şun, kalay, gümüş ve alpaka tel kullanılır.
Sedef ise, tatlı sudan çıkarılan istiridye kabuğu-
dur. Sedef yerine ya da sedef ile birlikte boynuz,
bağa, fildişi ve kemik de kullanılmaktadır. Sedef
işçiliği, ‘oyma’ ve ‘kakma’ usulü ile yapılır. Önce-
likle işlenecek olan motif, ağaca çizilir. Keski de-
nen çelik uç ile bu motifin çevresi keskilenerek
açılan kanala tel yatırılır ve çekiç kullanılarak kü-
çük darbelerle tel, ağaca gömülür. Telin kalkma-
sını önlemek için, su ile iyice sıvılaştırılmış beyaz
tutkal işlenmiş tel üzerine sürülür. Keski ile çizi-
len motifin içi oyulur ve bu içi oyulmuş motifin
şekline uygun olarak sedef, iki parmak arasında
sıkıca kavranarak, zımpara taşında şekillendirilir
ve motifin içine, beyaz tutkal ve ağaç tozundan
yapılmış macun ile yapıştırılır. Sedef yerleştiril-
miş parça iki saat kurumaya bırakıldıktan son-
ra, ince eğe ve zımpara ile silinerek pürüzsüz bir
satıh elde edilir. Sonra ispirto içinde eritilmiş
gomalak cila ile parlatılır. Gomalak cilanın, sı-
kıştırılmış pamuğa damlatılması ve hızlı, dai-
resel, ritmik hareketlerle parça üzerindeki cila
kuruyana kadar cilalamanın devam ettirilmesi
gerekir. Minyatür sanatının en güzel örneklerini
de sedef kakmalı tavlalarda görmek mümkün-
dür. Tavla başlı başına ama minyatür sanatının
en güzel örneklerini üzerinde barında tavlalar
ayrıca hediyelikler içinde özel bir yer tutmakta-
dır. Minyatür desenli tavlaların yapımı yaklaşık
20 gün sürmektedir. Günümüzde taşınabilir deri
tavlalar ve kişiye özel yapımlar da ilgi görüyor. İs-
terseniz sevdiğinizin bir resmini tavla üzerine bir
notla birlikte işletebilirsiniz.
200
yaşam
tavla
Tavla, günümüzde sayıları gittikçe azalan
birbirinden değerli ustaların elinden çıkmış
işçiliklerin yer aldığı ahşap oyma, ve kakma
usulleriyle ağırlıklı olarak sedef ve mozaik işle-
meli tavla setleriyle oynayıcısına olduğu kadar
izleyicisine de görsel bir şölen yaşatıyor.